بهداشت دهان و دندان از جمله مسائل بسیار مهم در رشد و توسعه کودک است. مراقبت از دندان های کودک نه تنها باعث حفظ سلامت دهان و دندان در طولانی مدت می شود ، بلکه در سلامت عمومی بدن و پیشگیری از بیماری های مختلف نیز تأثیرگذار است. در این مقاله از دکتر ماندانا حجازی ، با تجربه ترین متخصص دندانپزشکی کودکان در تهران ، به بررسی اهمیت بهداشت دهان و دندان کودک ، روش های مراقبت از دندان ها ، و نکات کلیدی در این زمینه خواهیم پرداخت.
اهمیت بهداشت دهان و دندان کودک
دندان های سالم نقش بسزایی در رشد و تکامل کودک دارند. از زمانی که کودک شروع به خوردن غذاهای جامد می کند ، دندان ها نیز شروع به آسیاب کردن و جویدن غذاها می کنند. علاوه بر این ، دندان ها در تکلم صحیح و شکل دهی به صورت کودک نیز نقش دارند. به همین دلیل ، مراقبت صحیح از دندان ها از همان سنین پایین ضروری می باشد.
مهم ترین دلایل اهمیت بهداشت دهان و دندان در کودکان عبارتند از :
پیشگیری از پوسیدگی دندان : پوسیدگی دندان یکی از شایع ترین مشکلات دندانی کودکان است که با رعایت بهداشت دهان و دندان ، می توان از بروز آن ها جلوگیری کرد.
تأثیر بر سلامت عمومی : بیماری های دهانی همانند التهاب لثه و پوسیدگی می توانند بر سایر بخش های بدن تأثیر بگذارند و باعث مشکلات قلبی ، گوارشی و حتی تنفسی شوند.
سلامت روانی : کودکانی که از مشکلات دندانی رنج می برند ، ممکن است احساس شرمندگی کنند و این موضوع بر اعتماد به نفس آن ها تأثیر بگذارد.
جلوگیری از مشکلات ارتودنسی : مراقبت از دندان ها در سنین پایین می تواند از مشکلات ارتودنسی در سنین بالاتر جلوگیری کند.
زمان شروع مراقبت از دندان ها
اهمیت بهداشت دهان و دندان کودک باید از زمان ظهور اولین دندان ها شروع شود. دندان های شیری معمولاً در حدود شش ماهگی شروع به رویش می کنند. از این زمان به بعد ، والدین باید به تمیز نگه داشتن دندان ها توجه کنند. حتی اگر دندان ها هنوز به طور کامل ظاهر نشده باشند ، استفاده از یک گاز تمیز یا دستمال مرطوب برای پاک کردن لثه ها و دندان ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
روش های مراقبت از دندان های کودک
مسواک زدن صحیح
مسواک زدن دندان ها اولین و مهم ترین روش اهمیت بهداشت دهان و دندان کودک است. به همین جهت برای کودکان زیر دو سال ، از یک مسواک نرم و مخصوص کودکان استفاده کنید. برای سنین بالاتر نیز مسواک های استاندارد وجود دارد که باید به طور صحیح و با استفاده از مقدار کمی خمیر دندان مخصوص کودک ، دندان ها تمیز شوند. برای کودکان زیر دو سال از خمیر دندان بدون فلوراید استفاده کنید. از دو سال به بعد ، خمیر دندان هایی با فلوراید کم را نیز می توان استفاده کرد. مسواک زدن باید حداقل دو بار در روز انجام شود ، یک بار در صبح و یک بار قبل از خواب.
استفاده از نخ دندان
نخ دندان نیز برای کودکان بالای سه سال مفید است. این کار به تمیز کردن فضاهای بین دندان ها کمک می کند و از بروز پوسیدگی در این نواحی جلوگیری می کند. البته نخ دندان باید توسط والدین انجام شود تا ایمنی کودک حفظ شود.
مراجعه به دندانپزشک
مراجعه به دندانپزشک به طور منظم به جهت اهمیت بهداشت دهان و دندان کودک و همچنین بررسی وضعیت دندان ها از اهمیت زیادی برخوردار است. معمولاً اولین مراجعه به دندانپزشک باید زمانی باشد که اولین دندان های کودک بیرون می آید. از آن زمان ، هر شش ماه یکبار باید به دندانپزشک مراجعه کنید تا از بروز مشکلات پیشگیری شود.
رعایت رژیم غذایی سالم
رژیم غذایی نقش بسیار مهمی در بهداشت دهان و دندان کودک دارد. مصرف مواد غذایی شیرین و چسبناک می تواند سبب پوسیدگی دندان ها شود. در عوض ، میوه ها ، سبزیجات تازه ، لبنیات و غذاهای غنی از کلسیم برای تقویت دندان ها بسیار مفید هستند. غذاهای حاوی کلسیم مانند شیر ، ماست و پنیر باعث تقویت مینای دندان می شوند. میوه ها و سبزیجات می توانند به تمیز کردن دندان ها کمک بسزایی کنند و سلامت لثه ها را حفظ کنند.
پرهیز از مکیدن شست یا شیطنت های مشابه
مکیدن شست یا استفاده از پستانک در دوران کودکی می تواند باعث تغییر شکل دندان ها شود. در صورتی که این عادت ادامه یابد ، می تواند به مشکلات ارتودنسی در آینده منجر شود. بنابراین ، والدین باید از زمان مناسب کودک را از این عادات منصرف کنند.
استفاده از محافظ دندان
برای کودکانی که در سنین بازی و ورزش هستند ، استفاده از محافظ دندان می تواند از آسیب دیدن دندان ها جلوگیری کند. این محافظ ها به ویژه در هنگام ورزش های پرخطر مانند فوتبال یا بسکتبال ضروری است.
نکات مهم در بهداشت دهان و دندان کودک
عدم استفاده از شیشه شیر به مدت طولانی : مصرف طولانی مدت شیر در شب یا شیشه های آب میوه می تواند باعث بروز پوسیدگی های دندانی شود.
آموزش بهداشت دهان و دندان کودک : باید از سنین پایین به کودک آموزش داده شود که چرا بهداشت دهان و دندان مهم است. این آموزش می تواند به صورت بازی و سرگرمی انجام شود تا کودک به راحتی آن را بپذیرد.
آموزش تکنیک های صحیح مسواک زدن : والدین باید کودک را در مسواک زدن همراهی کنند و اطمینان حاصل کنند که کودک دندان هایش را به طور کامل تمیز می کند.
حفظ آرامش در مراجعه به دندانپزشک : بسیاری از کودکان از رفتن به دندانپزشک می ترسند. والدین باید با آرامش و توضیحات ساده فرزندشان را برای ملاقات با دندانپزشک و اهمیت بهداشت دهان و دندان کودک آماده کنند.
نتیجه گیری
مراقبت از بهداشت دهان و دندان کودک از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این مراقبت ها نه تنها از پوسیدگی و بیماری های دندانی جلوگیری می کند ، بلکه در رشد و تکامل کودک نیز تأثیرگذار است. والدین با پیروی از نکات و روش های ذکر شده می توانند از سلامت دهان و دندان کودک خود در طول سال ها اطمینان حاصل کنند. همچنین ، مراجعه منظم به دندانپزشک و رعایت رژیم غذایی سالم نقش عمده ای در حفظ سلامت دندان ها ایفا می کند.
